Początki

Bibliografia slawistyczna ma piękną i długą tradycję. Pierwszy Przegląd bibliograficzny językoznawstwa slawistycznego - prekursor Bibliografii językoznawstwa slawistycznego - ukazał się w 1908 r. w nowo powstałym czasopiśmie językoznawczym „Rocznik Slawistyczny”. Z założenia miała to być bibliografia bieżąca, która obejmowałaby dokumenty z całego świata opublikowane w roku poprzedzającym druk czasopisma. Dużym walorem bibliografii były adnotacje i abstrakty dołączane do większości opisów bibliograficznych.

To prekursorskie dzieło - prekursorskie pod względem zarówno zakresu i zasięgu, jak i metody opracowania - którego podjęli się trzej wybitni polscy uczeni: Jan Łoś, Kazimierz Nitsch i Jan Rozwadowski, nie miało precedensu w skali światowej. Przed pojawieniem się Przeglądu bibliograficznego za rok 1907 ukazywały się w Polsce, a także w niektórych krajach europejskich, spisy bibliograficzne, określane jako spisy, wiadomości czy przeglądy bibliograficzne (tę ostatnią nazwę nosiła bibliografia ukazująca się na łamach „Prac Filologicznych” już w latach osiemdziesiątych XIX wieku). Opracowania te nie były ani tak obszerne, ani kompletne jak Przegląd bibliograficzny, nie zawierały też informacji o treści dokumentów. Późniejsze bibliografie, zarówno polskie, jak i zagraniczne, miały zakres ograniczony do poszczególnych działów językoznawstwa i/lub węższy zasięg terytorialny, np. dzieło Edmunda Kołodziejczyka Bibliografia słowianoznawstwa polskiego (Kraków, 1911) czy dwie edycje Bibliografii polskich prac z zakresu slawistyki za lata 1968-1972 (Warszawa, 1973) i 1972-1981 (Warszawa, 1983). Monumentalna bibliografia bieżąca całości językoznawstwa światowego Bibliographie Linguistique / Linguistic Bibliography (wydawana w Holandii od 1949 r.) obejmuje między innymi także językoznawstwo slawistyczne, pomija jednak część dokumentów z tego zakresu, a ponadto nie zawiera adnotacji.

Przegląd bibliograficzny szybko zdobył międzynarodowe uznanie, stając się najobszerniejszym źródłem informacji o dokumentach z zakresu językoznawstwa slawistycznego. Powoli rozrastał się objętościowo, ewoluując od działu bibliograficznego w „Roczniku Slawistycznym” (w 1. tomie obejmował 271 pozycji) do oddzielnego woluminu, jako część druga „Rocznika Slawistycznego” (ostatni, wydany w 1992 r. Przegląd za rok 1981 zawierał 5766 pozycji). Staranne i kompetentne opracowanie gwarantowali bibliografii stali współpracownicy czasopisma, wśród których znajdowali się najwybitniejsi polscy i zagraniczni językoznawcy-slawiści, a także sami członkowie redakcji, którymi później byli przede wszystkim badacze związani instytucjonalnie z Zakładem Słowianoznawstwa Polskiej Akademii Nauk (później Instytutem Słowianoznawstwa PAN i Instytutem Slawistyki PAN): prof. Zdzisław Stieber (dyrektor Instytutu) i prof. Franciszek Sławski (kierownik Pracowni Języka Prasłowiańskiego). Pracami nad Przeglądem bibliograficznym kierował z dużym oddaniem Wacław Fedorowicz, członek zespołu Pracowni Języka Prasłowiańskiego.

Informatyzacja bibliografii

W końcu 1993 r., po 11-letniej przerwie w publikacji bibliografii, prace nad nią zostały wznowione w Centrum Slawistycznej Informacji Naukowej Instytutu Slawistyki PAN. Głównym celem tych prac, prowadzonych przy wsparciu organizacyjnym Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, było przekształcenie tradycyjnej bibliografii w nowoczesny system informacyjno-wyszukiwawczy. Efektem doraźnych działań było utworzenie dokumentacyjnej bazy danych obsługiwanej przez autonomiczny system SYBISLAW (System Bibliografii Slawistycznej) oraz publikacja samoistnego wydawnictwa seryjnego, będącego pochodną tej bazy - tradycyjnej bibliografii książkowej pt. Bibliografia językoznawstwa slawistycznego. W latach 1995-2003 wydano siedem woluminów bibliografii obejmującej szczegółowe informacje o publikacjach slawistycznych w krajach europejskich i poza Europą za lata 1992-1997.

Nowoczesny system informacji bibliograficznej

Znaczący postęp w pracach nad stworzeniem nowoczesnego systemu osiągnięto w 1998 r. Podczas XII Międzynarodowego Kongresu Slawistów w Krakowie przedstawiona została wstępna koncepcja systemu informacji bibliograficznej językoznawstwa slawistycznego (B. Bojar, Z. Rudnik-Karwatowa, Koncepcja nowoczesnego systemu informacji slawistycznej, [In:] Językoznawstwo : prace na XII Międzynarodowy Kongres Slawistów w Krakowie 1998, Warszawa, 1998). W końcu 2007 r. zaimplementowany został dostępny online system iSybislaw, do którego w pierwszej kolejności przekonwertowano zbiór informacyjny dotyczący dokumentów nieuwzględnionych w poprzednim systemie SYBISLAW (czyli za rok 1998). Zapewniono tym samym ciągłość gromadzonego zbioru.

Podstawowym językiem informacyjno-wyszukiwawczym systemu, pełniącym funkcję metainformacyjną i wyszukiwawczą, jest język słów kluczowych z elementami języka deskryptorowego. Dzięki rozbudowanej paradygmatyce, wykorzystującej relacje synonimii, a także dzięki rozwiązaniu problemu wieloznaczności język ten umożliwia relewantne wyszukiwanie informacji. Dodatkowym językiem informacyjno-wyszukiwawczym jest język klasyfikacyjny.

Pomocny w organizacji leksyki języka słów kluczowych okazał się oparty na języku polskim Słownik słów kluczowych językoznawstwa slawistycznego (dokument elektroniczny; Warszawa, 2006), który został zaimplementowany w systemie wyszukiwawczym iSybislawa i jest na bieżąco rozbudowywany oraz uzupełniany o ekwiwalenty słów kluczowych w innych językach słowiańskich i w języku angielskim. Prace nad obcojęzycznymi słownikami słów kluczowych nie są jednakowo zaawansowane, nie rozpoczęto jeszcze budowy słowników w kilku językach. Docelowo będzie możliwe jednoczesne wyszukiwanie informacji w wielojęzycznym zasobie systemu iSybislaw dzięki ustanowieniu klas ekwiwalencji należących do różnych języków.

System iSybislaw jest ogólnodostępną bazą danych realizującą ideę otwartego dostępu do wiedzy.