Rola prasy górnołużyckiej z lat 1842-1853 w kształtowaniu słownictwa języka literackiego : rekonesans badawczy
Autor/redaktor:
Tadeusz Lewaszkiewicz
Opublikowany w:
Uwarunkowania i przyczyny zmian językowych : zbiór studiów .- Warszawa, 1994
[Wyświetl]
Strony:
71-85
Języki:
pol
Abstrakt:
W pracy omówiony został stan i procesy rozwojowe łużycczyzny w połowie XIX w.: podział języka górnołużyckiego na dwa warianty (ewangelicki i katolicki), próby jego ujednolicenia oraz znaczenie prasy dla prób standaryzacji leksyki. Autor stwierdził, że język niemiecki był wykorzystywany jako ogólny wzór intelektualizacji języka w zakresie słownictwa, składni i stylu, a zasób leksykalny rozbudowywano tworząc neologizmy oparte na rodzimych modelach słowotwórczych, zapożyczając leksemy z innych języków słowiańskich, kalkując niemieckie złożenia, powielając niemieckie formacje afiksalne, ewentualnie wprowadzając nowe zapożyczenia niemieckie lub rozbudowując znaczenie semantyczne istniejących wyrazów. Zaproponowano uproszczoną metodę doboru materiału, z zastosowaniem której z tygodnika "Tydźenska Nowina" (roczniki 1842-1853) wyekscerpowano 2608 jednostek leksykalnych i połączeń wyrazowych opatrzonych objaśnieniami nawiasowymi oraz zbadano ich obecność w wybranych słownikach języka górnołużyckiego. Wnioski dotyczą umiarkowanego charakteru puryzmu językowego na Łużycach w połowie XIX w. (Bi)
