Polonizacja nazw osobowych w miasteczku Smorgonie od początku XVII do połowy XVIII wieku
Autor/redaktor:
Ewa Wolnicz-Pawłowska
Opublikowany w:
Uwarunkowania i przyczyny zmian językowych : zbiór studiów .- Warszawa, 1994
[Wyświetl]
Strony:
189-196
Inne:
Tab.
Języki:
pol
Abstrakt:
W artykule przedstawiono zagadnienie polonizacji warstwy imienniczej języka na Kresach w ujęciu diachronicznym. Analizie poddanych zostało ponad 400 nazw osób wyekscerpowanych z inwentarzy – sporządzanych co 20-30 lat w przedziale czasowym 1622-1755 – miasteczka Smorgonie, które położone jest na wschód od Wilna w dawnym powiecie oszmiańskim. Przebadano następujące zbiory antroponimów: imiona chrzestne, nazwiska i nazwy występujących osób zapisanych pod imieniem i nazwiskiem (mężczyzn). Zbiór imion chrzestnych podzielono na polskie, np. Andrzej, Jerzy, wschodniosłowiańskie (głównie białoruskie), np. Bołtromiej, Wasil, i obojętne, np. Adam, Aleksander. W zbiorze nazwisk wyodrębniono trzy główne typy: nazwiska równe apelatywom (na początku badanego okresu było ich najwięcej), nazwiska na -ski i na -owicz, których liczba wzrasta; spada natomiast liczba nazwisk równych apelatywom (także nazwom zawodowym), jak np. Łubka, Szabelnik. W trzecim zbiorze najważniejszą zmianę systemową stanowi spadek liczby nazw z cechami białoruskimi w obu członach, np. Ihnat Kortawy, Iwan Czort. Analiza pozwala na wnioski, że do najistotniejszych zmian w całym materiale doszło na przełomie XVII i XVIII w., kiedy to pierwotne systemy wschodniosłowiańskie pod wpływem języka polskiego zmieniły się w systemy mieszane. (PK)
