Zachowanie samogłosek nosowych w peryferycznych gwarach macedońskich - rezultatem wpływu innych języków bałkańskich
Author/editor:
Wanda Budziszewska
Published in:
Procesy rozwojowe w językach słowiańskich .- Warszawa, 1992
[Show]
Pages:
7-10
Languages:
pol
Abstract:
Samogłoski nosowe w peryferyjnych gwarach macedońskich zachowały się we wsiach Boboščica i Drenovianie (południowa Albania), gdzie wymawiane są ze słabą spółgłoską nosową, oraz w Soluńsku i Kostursku (Macedonia), gdzie samogłoski nosowe zostały rozłożone na samogłoskę ustną i spółgłoskę nosową. Zauważono, że nosowość zazwyczaj utrzymuje się, kiedy po niej występuje spółgłoska dźwięczna, zanika zaś przed spółgłoską bezdźwięczną. J. Duma wysunął przypuszczenie, że może być to spowodowane wpływami języka nowogreckiego i albańskiego. Stan najbardziej archaiczny zachowały gwary Soluńska, gdzie zanik nosowości przed spółgłoską zwartą dźwięczną zanotowano tylko w wyrazie vaglàrin 'węglarz'. Przed spółgłoską etymologicznie bezdźwięczną zwartą lub zwartoszczelinową utrzymanie nosowości zanotowano w trzynastu przypadkach, brak nosowości – w dziewięciu, np. pet 'pięć', ičumén 'jęczmień'. W Kostursku dwadzieścia kilka wyrazów zachowało rozłożoną nosówkę w pozycji przed spółgłoską dźwięczną zwartą. W sześciu leksemach zanotowano jednocześnie brak nosowości w bezdźwięcznym wygłosie i nosowość przed rodzajnikiem -o, np. dъp – dъmbo, 'dąb', zъp – zъmbo 'ząb'. W gwarze wsi Boboščica i Drenovianie zanotowano wyraźny wpływ albański w postaci nagłosowego mb-, np. mbrámor, mbrávje. W tych gwarach nosowość nie występuje w śródgłosie przed spółgłoską zwartą dźwięczną. Na podstawie materiału można wnioskować, że na zachowanie się nosowości w archaicznych gwarach macedońskich miały wpływ pożyczki z niesłowiańskich języków bałkańskich, których wymowa dopasowała się do słowiańskich przyzwyczajeń fonetycznych. (PK)
