Etnolingwistyka : problemy języka i kultury
[Show]
Journal issue:
1994 [T.] 6
Pages:
5-12
Languages:
pol
Abstract:
Autor omawia znaczenie dla leksykografii systemowej jednego z trzech kierunków współczesnego językoznawstwa teoretycznego, a mianowicie poszukiwania "naiwnego" obrazu świata lub też schematu konceptualizacji, leżącego u podstaw leksykalnych i gramatycznych znaczeń danego języka, obowiązujących wszystkich ludzi posługujących się tym językiem. Związany jest z rekonstrukcją tzw. naiwnego obrazu świata, leżącego u podstaw częściowo uniwersalnego, a częściowo charakterystycznego dla danego języka schematu konceptualizacji, stanowiącego inherentną cechę każdego języka naturalnego. W tym naiwnym obrazie świata można wyróżnić naiwną geometrię, naiwną fizykę czasu i przestrzeni, naiwną psychologię itd. Ważną konsekwencją owego nurtu, oprócz wyodrębnienia schematu jednolitego opisu pewnej klasy wyrazów, jest poszukiwanie zbioru podstawowych elementów semantycznych, za pomocą których przedstawia się znaczenia leksykalne i gramatyczne. Autor pokazuje to na przykładzie niewielkiej części naiwnej psychologii uczuć, odzwierciedlanej w leksykonie, uwydatniając leksykograficzną relewancję takiej analizy. Naiwne obrazy świata w wielu aspektach są swoiste dla konkretnych języków. Zarazem przejawiają pewne cechy wspólne, odzwierciedlające uniwersalne sposoby, w jakie umysł ludzki konceptualizuje świat. Te drugie zdają się mieć wyższy status. Dlatego najistotniejszym zadaniem leksykografii systemowej w zakresie naiwnego obrazu świata powinno być wydobycie tych cech leksykonu, które są wspólne wielu językom. (SW)
