Представления о родине и чужбине в сознании современных русских
Autor/redaktor:
Владислава Жданова
Opublikowany w:
Etnolingwistyka : problemy języka i kultury
[Wyświetl]
Numer czasopisma:
2004 [T.] 16
Strony:
129-147
Inne:
Streszcz.: eng
Języki:
rus
Abstrakt 2:
W artykule opisane są wyobrażenia Rosjan mieszkających w Rosji (Moskwa) o ojczyźnie i obczyźnie. Semantyka przejścia ze swojej przestrzeni w obcą analizowana jest na przykładzie konceptu 'emigracja'. Materiałem dla wykazania semantyki oznaczonych konceptów posłużyły wyniki testów kognitywnego i skojarzeniowego, przeprowadzonych wśród studentów moskiewskich uczelni w 2001 roku. W trakcie eksperymentów informatorów pierwszej ankiety proszono o podanie spontanicznych reakcji na słowa-bodźce reprezentujące sferę swojej lub obcej przestrzeni (dom, ojczyzna, obczyzna, rosyjski itd.), w drugiej zaś ankiecie proszono o definicję treści tych pojęć. Ogólna suma otrzymanych odpowiedzi na każde ze słów-bodźców została posegregowana na rubryki tematyczne na podstawie metody wyodrębnienia dominanty semantycznej. Zarówno całe komponenty semantyczne, jak i poszczególne reakcje porównywano i zestawiano w trakcie analizy z danymi folkloru i literatury. Treść konceptu 'ojczyzna' w świadomości dzisiejszych studentów składa się z domu, rodziny, bliskich i krewnych. Te komponenty sfery rodziny przenoszą się, pomijając pośrednie kręgi schematu przestrzeni swojej, w przestrzeń kraju ograniczonego przede wszystkim granicą kulturowo-językową, nie zaś państwową. Obczyzna, odbierana jako przeciwieństwo ojczyzny, przedstawia się w świadomości współczesnych studentów częściej jako oddalony fragment przestrzeni, któremu brakuje jakiegokolwiek rozczłonkowania na komponenty. Introspektywne spojrzenie pozwala zobaczyć obczyznę jako miejsce naznaczone przez niewykonanie całego szeregu warunków koniecznych dla harmonijnego istnienia człowieka. (SW)
