Etnolingwistyka : problemy języka i kultury
[Show]
Journal issue:
1994 [T.] 6
Pages:
169-173
Languages:
pol
Abstract:
Prezentowane teksty z zakresu meteorologii ludowej pochodzą ze zbiorów autora gromadzonych w latach 1990–1992. W niniejszym opracowaniu ukazano materiał z dwóch miejscowości wschodniej Lubelszczyzny: Podhajca i Uhnina. Postawę informatorki ze wsi Podhajec można scharakteryzować jak postawę komentatora zjawisk z zakresu meteorologii ludowej. Ankietowana osoba zachowuje dużo racjonalizmu, etymologizuje, interpretuje określenia sugerowane w kwestionariuszu. Inna jest postawa informatora ze wsi Uhnin. Stara się on przekazać swój aktualny stan wiedzy z zakresu duchowej kultury ludowej przedstawicielowi młodszego pokolenia. Indagowana osoba pokazuje funkcjonowanie poszczególnych zjawisk meteorologii ludowej w różnych warstwach chronologicznych. Znajdują się tutaj z jednej strony rytuały, praktyki, w które wierzy informator oraz jego otoczenie, z drugiej zaś strony takie zjawiska, które ankietowany zna wyłącznie z dzieciństwa. Prezentowane teksty pokazują głęboką wiarę ludu w Boga, mającego władzę nad takimi żywiołami jak burza, piorun, grad. Współczesny wieśniak odrzuca ingerencję „sił nieczystych” (demonów) w owe zjawiska meteorologiczne. Jest to więc zasadnicza zmiana w świadomości mieszkańców wsi w ostatnim stuleciu, XIX-wieczny bowiem lud tłumaczył skutki żywiołów meteorologicznych (burzy, pioruna, gradu) działaniem istot demonicznych. (SW)
