| Abstrakt: |
Autorzy przedstawiają pierwszą część analizy porównawczej pojęcia ojczyzny, w językach polskim i rosyjskim, zakładając, że to ogólnoeuropejskie pojęcie, wywodzące się z łac. patria, rozwija się w poszczególnych językach wariantywnie, odpowiednio do jego miejsca w całej „konceptosferze”, współtworzącej narodowy (polski, rosyjski) językowy obraz świata. Stawia się pytanie, co w pojmowaniu ojczyzny jest w obu językach zbieżne, co otwiera drogę do dialogu interkulturowego, a co kontrastowe. W języku polskim leksem ojczyzna ma bogatą, wielowymiarową treść bazową (wymiar przestrzenny, społeczny, kulturowy, instytucjonalny), która jest profilowana na poziomie społecznego dyskursu, uzyskując wykładniki w postaci zestawień typu ojczyzna domowa, ojczyzna lokalna, ojczyzna regionalna, mała ojczyzna, ojczyzna narodowa, ojczyzna publiczna. W języku rosyjskim jednemu polskiemu leksemowi odpowiadają trzy: rodina, otečestwo i otčizna. Rodina to przestrzeń oswojona przez człowieka jako jednostkę i naród, dominantą otečestwa jest wymiar instytucjonalny, państwowy, otčizna (zapożyczona z polskiego) to narodowe dziedzictwo historyczne i kulturowe. Najbliższa pol. ojczyźnie jest ros. rodina, a ich bliskość oparta jest na ogólnosłowiańskim micie ziemi-matki i prototypie domu jako miejsca rodzinnego. W polu semantycznym ("konceptosferze") ojczyzny w języku polskim szczególnie silny jest wymiar kulturowy, w rosyjskim – państwowy, co wynika z odmiennych historycznych dziejów obu narodów. (SW)
|
