Konektiwy njemarkěrowanych temporalnych wotwisnych sadow w serbšćinje
Autor/redaktor:
Helmut Faska
Opublikowany w:
Symbolae slavisticae : dedykowane Pani Profesor Hannie Popowskiej-Taborskiej
.- Warszawa, 1996
[Wyświetl]
Strony:
107-120
Języki:
hsb
Abstrakt:
Předmjet wopisanja je analyza w serbšćinje (w hornjo- a delnjoserbskej spisownej rěči a předewšem w dialektach) trjebanych konektiwow w njemarkěrowanych temporalnych adwerbialnych sadach. Analyzuje so temporalne wotwisne sady, kiž formalnje njesignalizuja ani relatiwny časowy poměr k wobsahej narjadowaneje sady, ani časowe wobmjezowanje płaćiwosće we narjadowanej sadźe wuprajeneho jednanja abo stawa. Konjektiwy njemarkěrowanych temporalnych wotwisnych sadow su w hornjoserbskeje spisownej rěči hdyž a jako, w delnjoserbšćinje gaž, (g)dyž a ak(o). Inwentar konektiwow je bohatši w narěčach. We woběmaj spisownymaj normomaj runje tak kaž we wšech narěčach je dokładźena asymetriska distribucija temporalnych konektiwow, wobmjezowana mjez słowjanskimi rěčemi jenož na serbšćinu. Awtor skedźbnił, zo je teza wo wliwje němčiny na asymetrisku distribuciju woprawnjena. (Bi)
Abstrakt 2:
Przedmiotem badania są spójniki występujące w nieoznaczonych zdaniach czasowych przysłówkowych w literackim języku górno- i dolnołużyckim, a przede wszystkim w dialektach łużyckich. Analizie poddane zostały zdania podrzędne czasowe, które formalnie nie sygnalizują ani relacji czasowej względem zawartości zdania nadrzędnego, ani ograniczenia czasowego do zdarzenia lub stanu wyrażonego w zdaniu nadrzędnym. Spójnikami występującymi w nieoznaczonych czasowych zdaniach podrzędnych są w literackim języku górnołużyckim hdyž i jako, w języku dolnołużyckim: gaž, (g)dyž oraz ak(o). Inwentarz spójników jest bogatszy w dialektach. W obu językach literackich i we wszystkich dialektach wykazana została asymetryczna dystrybucja spójników czasowych, niewystępująca w innych językach słowiańskich. Autor uznaje za prawdziwą tezę o wpływie języka niemieckiego na omówioną dystrybucję asymetryczną. (Bi)
