Die Sprache des Michael Frentzel : ein Beitrag zur Dialektgrundlage der obersorbischen Schriftsprache
Author/editor:
Heinz Schuster-Šewc
Published in:
Z historii języków łużyckich : zbiór studiów .- Warszawa, 1996
[Show]
Pages:
87-113
Note:
Mapa, streszcz.: pol
Languages:
ger
Abstract:
W artykule zanalizowano język M. Frencla, twórcy górnołużyckiego języka literackiego, proboszcza wsi Budestecy. Przy tłumaczeniu Nowego Testamentu wykorzystał on nową ortografię opartą na założeniach pisownii czeskiej J. Husa. Szczególnie trzy jego teksty: Ewangelie św. Mateusza i św. Marka (1670), Listy św. Pawła do Rzymian i Galatów (1693) oraz Kazanie pod nazwą "Postwitzsche Tauff-Stein" (1688) stanowią materiał analizy podłoża dialektalnego górnołużyckiego języka literackiego. Język Nowego Testamentu włączono do badanego materiału jedynie częściowo, ponieważ został on unormowany i prezentuje wpływy centralnego dialektu górnołużyckiego. W języku M. Frencla można zauważyć wpływy gwar położonych na południe i południowy-wschód od Budziszyna. W materiale zanotowano szereg cech archaicznych niespotykanych w innych gwarach górnołużyckich, np.: zachowanie pierwotnego a także między spółgłoskami miękkimi, np. pjać, zachowanie szczelinowego ch w nagłosie, np. chlěb, częsty brak przegłosu ‘e + K > ‘o, utrzymanie w odmianie rzeczowników starej formy liczby mnogiej na -e, np. njebese obok njebesa. Według autora przedstawione cechy tworzyć mogły górnołużycką archaiczną strefę peryferyjną, z czasem zostały wyparte przez cechy centralnego narzecza budziszyńskiego. (PK)
