Przyczyny ograniczania fleksji nominalnej we współczesnej polszczyźnie
Author/editor:
Kwiryna Handke
Published in:
Uwarunkowania i przyczyny zmian językowych : zbiór studiów .- Warszawa, 1994
[Show]
Pages:
41-48
Languages:
pol
Abstract:
Na podstawie tekstów mówionych i pisanych języka ogólnego ostatnich 50 lat przedstawiono zjawiska, które wpływają na ograniczenie fleksji języka polskiego. Do najbardziej charakterystycznych należą: 1) synkretyzm, który obejmuje kategorie przypadka i rodzaju, rzadziej kategorię liczby, np. Pani konduktorka, proszę zatrzymać!; 2) preferencyjne użycie form mianownika zamiast przypadków zależnych; 3) nierespektowanie repartycji: użycie formy biernika przy czasownikach zaprzeczonych, np. Nie chciał martwić matkę; 4) używanie w odniesieniu do kobiet form nazwisk męskich oraz nieużywanie i nietworzenie żeńskich odpowiedników, m.in. w nazwach tytułów i zawodów kobiet, np. pani doktor, pani magister; 5) funkcjonowanie w języku jako nazw uogólniających męskich form rzeczowników osobowych, np. Sejm składa się z 460 posłów; 6) tendencja do ograniczania form dwurodzajowych - w wypadku istnienia formy męskiej i żeńskiej zazwyczaj zwycięża ta pierwsza. U podstaw zaprezentowanych zjawisk leżą w dużej mierze czynniki pozajęzykowe, takie jak: psychiczne, zwyczajowe, obyczajowe, społeczne, zawodowe czy prawne i ustrojowe; natomiast systemowe przyczyny omawianych w pracy zmian wydają się od nich znacznie słabsze. (PK)
