| Abstrakt: |
Artykuł zawiera analizę fonologiczną, morfologiczną i leksykalną anonimowego rękopisu północnokresowego "Różne wiadomości potrzebne", zawierającego przepisy i porady m.in. lekarskie, kucharskie i ogrodnicze. Autorka na podstawie źródeł oraz języka zabytku stwierdza, że powstał on w połowie XIX w. Celem omówienia jest wskazanie form odbiegających od ówczesnego języka ogólnego. Wyróżniono zmiany fonetyczne charakterystyczne dla badanego zabytku, jak: przejścia i zastępowanie głosek lub połączeń w określonych pozycjach, unikanie białoruskiego akania, wypadanie i wtrącanie samogłosek w określonych wyrazach, użycie leksemów z pełnogłosem, ślady II palatalizacji tylnojęzykowej na gruncie wschodniosłowiańskim, podwajanie spółgłosek, archaiczna kresowa wymowa określonych grup spółgłoskowych, zmiękczenie spółgłosek. W zakresie morfologii odnotowane zostały odchylenia na poziomie deklinacji rzeczownika, tematów przymiotnika i czasownika, przyrostków przymiotnika i rzeczownika, zdrobnień, orzeczników, użycia formy zwrotnej. Zarejestrowano wiele nienotowanych i słabo notowanych wyrazów regionalnych, zaklasyfikowanych do grup: ciało człowieka i zwierzęcia, nazwy zwierząt, nazwy chorób, nazwy chorób zwierząt, nazwy roślin (klasa najliczniejsza), terminologia pszczelarska, łowiectwo, dom (‘budynek’), praca w kuchni, nazwy preparatów, przymiotniki, zwroty, czasowniki. Omówione zostało znaczenie i pochodzenie wybranych form wyrazowych, ewentualnie ich kontekst zdaniowy. Znaczącą część specyficznych leksemów stanowią rutenizmy, białorutenizmy lub ogólnie wyrazy powstałe pod wpływem języków wschodniosłowiańskich. Praca zawiera alfabetyczny wykaz leksemów wyekscerpowanych z zabytku, a nieomówionych w części poświęconej analizie słownictwa. (Bi)
|
