Sposoby wyrażania męskoosobowości w języku polskim i bułgarskim
Autor/redaktor:
Aleksy Kerner
Opublikowany w:
Synchroniczne badania porównawcze systemów gramatycznych języków słowiańskich : zbiór studiów .- Warszawa, 1992
[Wyświetl]
Strony:
145-155
Języki:
pol
Abstrakt:
W artykule omówione zostały problemy teoretyczno-metodologiczne opisu kategorii rodzaju, związane z określeniem istoty rodzaju (przyporządkowanie elementów rzeczywistości pozajęzykowej leksemom w zależności od rodzaju naturalnego i gramatycznego lub formalne uszeregowanie elementów tekstu pod względem kongruencji), przyjęciem kryteriów wyodrębniania wartości kategorii rodzaju (dystrybucyjne kryterium syntaktyczne, kryterium znaczenia rodzaju pozostającego w relacji z użyciem i formą tekstową danego wyrazu) oraz jej członów (kryteria syntaktyczne, morfologiczne, mieszane). Autor uznaje, że kategoria rodzaju jest uwarunkowana semantycznie, ale w analizie uwzględnia również składniowe środki przejawiania się kategorii osobowości. Wskazane zostały trudności w zestawieniu wybranych języków: różny stopień morfologizacji kategorii rodzaju i brak paraleli w strukturalizacji kategorii, oraz płaszczyzny przejawiania się opozycji rodzajowych męskoosobowości / niemęskoosobowości w języku bułgarskim (morfologiczne, wynikające ze znaczeń składniowych, leksykalne, związane z sytuacją uwikłania rzeczownika w grupę nominalną z liczebnikami większymi od 1). Stwierdzono, że w analizie konfrontatywnej opozycji rodzajowych w języku polskim i bułgarskim sensownym punktem wyjścia jest plan treści, a wypadki występowania opozycji rodzajowych uwarunkowanych semantycznie należy odróżniać od klas akomodacji składniowej. (Bi)
