W pracy zaprezentowana została historia, zakres i kierunki badań nad grupą staroobrzędowców mieszkających na Litwie, szczególnie dużo miejsca poswięcono omówieniu artykułów opublikowanych w pracy zbiorowej zatytułowanej "Staroobrzędowcy Litwy. Materiały i badania 1996-1997" (Wilno, 1998). Znalazły się w nim teksty najciekawszych referatów wygłoszonych na dwóch konferencjach w Wilnie (1996, 1997), m.in. praca dotycząca problemu pochodzenia tradycyjnej gwary starowierców. Zauważono, że przy badaniach gwar rosyjskich na Litwie należy oddzielić starowierców od prawosławnych, ponieważ przodkowie obu grup pochodzili z różnych terytoriów Rosji, a także cechowało ich inne osadnictwo. Należy też dodać, że już w latach 60 w Polsce I. Grek-Pabisowa ustaliła dokładnie obszar macierzysty staroobrzędowców polskich na podstawie zachowania w ich mowie szeregu cech charakterystycznych dla areału pskowskiego; w tym samym okresie na Litwie badano głównie język staroobrzędowców, nazywając ich "starożyłami" – 'ludnością, która dawno osiadła'. Ze względów politycznych nie podejmowano prac kulturoznawczych, religioznawczych, archeograficznych i in. Dopiero po uzyskaniu przez Litwę i Łotwę niepodległości, badania nad staroobrzędowcami nasiliły się. W Uniwersytecie Wileńskim utworzony został zespół mający badać historię, język i kulturę staroobrzędowców na Litwie, w skład którego weszli językoznawcy, historycy, paleografowie, etnolodzy i muzykolog. Przestawione w pracy poszczególne artykuły o charakterze interdyscyplinarnym zawierają nowe wiadomości i przemyślenia dotyczące staroobrzędowców na Litwie. (PK)
