Leksemy nieizomorficzne i ich rola w systemie językowym
Autor/redaktor:
Krzysztof Ozga
Opublikowany w:
Słowo z perspektywy językoznawcy i tłumacza .- Gdańsk, 2002
[Wyświetl]
Strony:
114-118
Języki:
pol
Abstrakt:
W artykule przedstawiono - stosując metodologię gramatyki komunikacyjnej - zjawisko nieizomorficzności jednostek językowych (leksemy nieizomorficzne). Wyodrębniona i omówiona została nieizomorficzność formalna, występująca wtedy, gdy forma odpowiadajaca określonej części mowy jest pośrednią postacią innej części mowy (np. derywaty transpozycyjne), oraz nieizomorficzność semantyczna, wiążąca się z aktualizacją stanów rzeczy, która wprowadza kategorię czasu, przestrzeni i aspektu, na powierzchni wyrażaną za pomocą różnorodnych środków pod względem informacyjnym należących do semantyki ramy aktualizacji i niełączących się z sensem semantyki wewnęrtrznej struktur predykatowo-argumentowych. Wnioski sprowadzają się do ukazania efektów komunikacyjnych zjawiska nieizomorficzności leksemów, jak: zablokowanie dopełnień sensu w wypowiedzeniu, wyzerowanie predykatu relacyjnego na powierzchni jezykowej (kompresja lub kondensacja), przekształcanie wypowiedzeń ideacyjnych w różnego typu akty mowy. (Kar)