Stereotyp Rosjanina i jego profilowanie we współczesnej polszczyźnie
Author/editor:
Jerzy Bartmiński, Irina Lappo, Urszula Majer-Baranowska
Published in:
Etnolingwistyka : problemy języka i kultury
[Show]
Journal issue:
2002 [T.] 14
Pages:
105-151
Note:
Streszcz.: eng
Languages:
pol
Abstract:
Autorzy rekonstruują polski stereotyp językowy Rosjanina, stosując metodę definicji kognitywnej, a w kolejności zmierzają do uchwycenia mechanizmów rządzących funkcjonowaniem stereotypu w dyskursie publicznym. Zespół takich utartych zdań-sądów liczących około 70 jednostek układa się w kilka syndromów – "rosyjskiej duszy", "brata Słowianina", agresora i wroga, "władcy-niewolnika" (człowieka zarazem despotycznego i zniewolonego), "Azjaty", nosiciela specyficznej i bogatej kultury, handlarza bazarowego. Na poziomie współczesnego dyskursu publicznego z takich wiązek cech budowane są profile, których kreatorem jest zawsze określony socjologicznie i kulturowo podmiot, np. Polak – prosty człowiek, polski patriota, inteligent o horyzontach europejskich, młody pragmatyk. Bazowy zespół cech przypisywanych przez Polaków Rosjanom autorzy ustalają na podstawie danych systemowych (etnonim i tworzone od niego derywaty, frazeologizmy i kolokacje), eksperymentalnych (tj. wynikach badań ankietowych prowadzonych różnymi metodami w latach 1990–2000 w środowisku studenckim Lublina) oraz tekstowych. (SW)
