Bułgarskie nazwy środków czynności (NInstr) z sufiksem -tel
Author/editor:
Ignacy M. Doliński
Published in:
Studia gramatyczne bułgarsko-polskie .- T. 5-6 : Konfrontacja językowa, słowotwórstwo, wybrane kategorie semantyczne .- Warszawa, 1993
[Show]
Pages:
71-78
Languages:
pol
Abstract:
Autor omawia rozwój kontynuantu prasłowiańskiego sufiksu *-telь w języku bułgarskim. Podkreśla różnicę między funkcjami realizowanymi przez sufiks -тел (tworzącym nazwy urządzeń i mechanizmów) oraz przez jego polski analog -ciel, który tworzy nazwy osób. Analizowany materiał bułgarski (ok. 350 formacji prostych i compositów) pozwala wykazać, że formacje proste są tworzone wyłącznie od czasowników. W przypadku rzeczowników złożonych ich drugi człon, w którym występuje badany sufiks, prawie zawsze istnieje jako wyraz samodzielny - co nie ma miejsca w złożeniach polskich. Analiza podstaw słowotwórczych wskazuje, że w języku polskim dominują czasowniki II koniugacji (i-tematowej), zaś w bułgarskim pojawiają się również formacje utworzone od czasowników a-tematowych. Analiza semantyczna prowadzi do wniosku, że sufiks jest stosowany do tworzenia nazw urządzeń i instalacji działających samoczynnie, nierzadkie są również znaczenia przejściowe i polisemia derywatów. Autor polemizuje też z opinią K. Kleszczowej, że predykatem dla NInstr może być tylko czasownik przechodni i wykazuje, że w badanym materiale występują też NInstr, dla których predykatem jest czasownik nieprzechodni. (MF)
