Empiryczne i mitologiczne podstawy przepowiedni meteorologicznych : czas w przepowiedniach
Autor/redaktor:
Anna Koper
Opublikowany w:
Etnolingwistyka : problemy języka i kultury
[Wyświetl]
Numer czasopisma:
2000 [T.] 12
Strony:
233-249
Inne:
Streszcz.: eng, pol
Języki:
pol
Abstrakt:
Przedmiotem artykułu są tradycyjne przepowiednie meteorologiczne rozpatrywane jako gatunek mowy. Przedstawiona analiza dotyczy założeń poznawczych konstytuujących tradycyjne prognostyki. Autorka bada zasady organizujące łączenie przesłanki z wnioskiem, a ściślej – zasady łączenia czasu i przesłanki z czasem t' (późniejszym niż t) wniosku i stawia tezę, iż prosta obserwacja zależności zachodzących w przyrodzie nie jest jedyną podstawą formułowania prognostyków. Duża grupa przepowiedni oparta jest na myśleniu mitologicznym. Taki charakter mają zwłaszcza przepowiednie długoterminowe, w których ze zjawisk atmosferycznych przewiduje się przyszłe losy ludzi czy urodzaj na cały rok. Badając zasady kojarzenia czasu, autorka dochodzi do wniosku, iż podporządkowane są one zasadom metonimii (polegającej na kojarzeniu dwóch okresów pozostających w stosunku przyległości jako część i całość, np. w przepowiedni Jak Marcin [11 listopada] na białym koniu przyjedzie, ostrą zimę nam przywiedzie) oraz podobieństwa (polegającej na kojarzeniu okresów, np. Jakie Zwiastowanie, takie Zmartwychwstanie). (SW)
