Ostatnia podróż - czyli polska i francuska metaforyka śmierci
Autor/redaktor:
Anna Krzyżanowska
Opublikowany w:
Etnolingwistyka : problemy języka i kultury
[Wyświetl]
Numer czasopisma:
1997 [T.] 9/10 [druk 1998]
Strony:
93-109
Inne:
Streszcz.: eng, pol
Języki:
pol
Abstrakt:
Celem artykułu jest opis językowego sposobu wyrażania faktu śmierci, jego różnych aspektów oraz pokazanie podobieństw i różnic w sposobach ujmowania tego zdarzenia w języku polskim i francuskim. W zebranym materiale wydzielono kilka grup semantycznych: śmierć jako podróż, sen, przełomowy moment egzystencji człowieka, zmiana formy bytu, pogrążenie się w ciemności, zgaśnięcie płomienia życia, zaprzestanie funkcjonowania mechanizmu, do którego porównuje się organizm człowieka. Motywacja metaforycznych znaczeń zwrotów frazeologicznych jest na ogół czytelna i ma charakter kulturowy. Wszystkie związki zawierają w swej strukturze treści wspólny element znaczeniowy 'koniec' oraz mieszczą się w ramach kategorii konstytuowanej przez pojęcie zmiany. Podobieństwa w obrazowaniu śmierci w języku polskim i francuskim wynikają ze wspólnego podłoża kultury europejskiej i uniwersalności doświadczeń ludzkich, różnice – z odmiennych postaw intelektualnych wobec tego zjawiska. Wspólnym punktem odniesienia jest tu religia chrześcijańska, mitologia grecko-rzymska, dualistyczna koncepcja człowieka, wiedza o świecie naturalnym. Wspólny dla obu języków jest obraz śmierci ujmowanej jako sen i podróż. We frazeologii francuskiej, w odróżnieniu od polskiej, bardziej widoczny jest wpływ mechanistycznej koncepcji człowieka, uwydatnienie społeczno-prawnych aspektów zakończenia życia oraz przedstawianie śmierci z perspektywy zdarzeń codziennych. Ponadto wydaje się, że język francuski śmielej i częściej korzysta z elementów groteskowych i drastycznych w budowaniu obrazów śmierci. (SW)
