Świadectwa polskości na Kresach północno-wschodnich w tekstach XIX wieku
Autor/redaktor:
Kwiryna Handke
Opublikowany w:
Historia i współczesność języka polskiego na Kresach wschodnich .- Warszawa, 1997
[Wyświetl]
Strony:
167-202
Języki:
pol
Abstrakt:
Artykuł ma charakter interdyscyplinarny, porusza zagadnienia związane zarówno z językoznawstwem, jak też z literaturoznawstwem i kulturoznawstwem. Analizowany materiał stanowią teksty listów E. Orzeszkowej z lat 1864-1910, kierowane do różnych osób, ukazujące świat Polaków z Kresów północno-wschodnich w okresie zaborów. Autorka dzieli artykuł na trzy części, poświęcone odpowiednio: narodowej i kresowej przynależności Polaków ze wspomnianych terenów, rozmiarom rusyfikacji oraz kwestii obrony polskości. Wśród elementów językoznawczych warto zauważyć analizę polszczyzny Polaków zamieszkujących powiat grodzieński, w której E. Orzeszkowa odnotowuje wiele archaizmów, zapomnianych już przez język standardowy. Podkreśla niewielki odsetek rusinizmów (białorutenizmów) obecnych w ich języku, częste stosowanie zapożyczeń z łaciny oraz potwierdza, że prawie wszystkie wyrazy stosowane przez tamtejszą ludność znane są słownikowi Lindego. Godne uwagi są również prośby kierowane przez Orzeszkową do wydawców, by podczas korekty nie poprawiać form lokalnych, by nie zatracić cech charakterystycznych i kolorytu właściwego miejscowej ludności, opisywanej w jej utworach. (MF)
