Uwagi o metodologii badań leksykalnych na słowiańskich pograniczach językowych
Autor/redaktor:
Ewa Wolnicz-Pawłowska
Opublikowany w:
Leksyka słowiańska na warsztacie językoznawcy .- Warszawa, 1997
[Wyświetl]
Strony:
281-289
Języki:
pol
Abstrakt:
Artykuł zawiera postulaty metodologiczne i terminologiczne odnoszące się do badań nad leksyką na słowiańskich pograniczach językowych. Wskazane zostały cechy polskiego pogranicza wschodniego (zmienność), granicy zachodniej polsko-słowiańskiej (niezmienność) oraz granicy południowej (stosunkowa stałość z niewielkimi procentowo enklawami czeskimi i słowackimi) w zestawieniu z sytuacją na południu Słowiańszczyzny i w obrębie języków wschodniosłowiańskich. Dokonano klasyfikacji pograniczy na stykowe: polsko-słowackie, polsko-czeskie, polsko-łużyckie, oraz przejściowe: polsko-ukraińskie. Podkreślone zostało, że wyróżnione w ten sposób typy kresów wymagają zastosowania odmiennej metodologii badań leksykalnych. Autorka omówiła problematykę wyznaczenia granicy terytorialnej w dialektologii, typy kontaktów językowych na pograniczu polsko-ukraińskim oraz wskazała kwestie kluczowe dla badań nad słowiańskimi, w szczególności polskimi, pograniczami językowymi: 1) określenie, którego typu kontaktów językowych na pograniczu dotyczą badania, 2) przyjęcie konkretnej definicji pogranicza językowego (np. obszar wzdłuż granicy językowej, na którym większość mieszkańców lub określona grupa ludzi wchodzi stale w kontakt z sąsiednim językiem / sąsiednimi językami), 3) nazwanie typów pograniczy (np. stykowe i przejściowe, płytkie i głębokie), 4) podział polskiego pogranicza wschodniego (Kresów) na mniejsze jednostki, które charakteryzowały się odmiennymi typami kontaktów językowych i procesami językowymi, 5) opracowanie jednolitego programu badawczego w jednostkach terytorialnych, czasowych, społecznych i in. (Bi)
