Leksyka słowiańska na warsztacie językoznawcy .- Warszawa, 1997
[Show]
Pages:
233-239
Languages:
pol
Abstract:
Celem artykułu jest rozwinięcie teorii rekonstrukcji starszych warstw zachodniosłowiańskiej leksyki na podstawie nazw geograficznych. Podkreślono znaczenie przedmiotowych badań dla terenów: staropołabskiego, starołużyckiego i pomorskiego, na których toponimia i antroponimia stanowią jedyne zachowane formy wymarłych języków (dialektów) słowiańskich i umożliwiają odtwarzanie ich fonetyki oraz warstwy nazw pospolitych. Wskazano kwestie problematyczne przy odtwarzaniu apelatywów dotyczące teorii derywacji toponimicznej H. Borka ("Słowniku polskich wyrazów toponimicznych", Opole, 1991), przyjmowanej w innych pracach onomastycznych, według której procesem dominującym przy powstawaniu nazw jest derywacja semantyczna, a nie derywacja słowotwórcza (sufiksalna). Autorka wykazała na kilku przykładach, że opracowane hasła "Słownika polskich wyrazów toponimicznych" nie dowodzą jednoznacznie pochodzenia form apelatywnych, jako możliwą drogę sprawdzenia hipotezy H. Borka wskazując konfrontację zgromadzonego materiału toponimicznego z leksyką ujętą w "Słowniku prasłowiańskim". Zastosowanie tej metody do analizy wybranych toponimów doprowadziło do modyfikacji teorii H. Borka poprzez stwierdzenie, że część toponimów została przeniesiona z klasy nazw pospolitych w wyniku derywacji semantycznej, a część na skutek derywacji słowotwórczej. Wnioski dotyczą jednolitości i małego zróżnicowania geograficznego leksyki, na której opierała się starsza warstwa toponimów. Podstawy apelatywne reprezentowały przede wszystkim leksykę oznaczającą topografię, właściwości terenu, drzewa i dziko rosnące rośliny, nie należały natomiast do sfery słownictwa o charakterze kulturowym. (Bi)
