| Abstrakt: |
W artykule została przedstawiona etymologia wybranych kaszubskich wyrazów ekspresywnych wyekscerpowanych z drugiego tomu "Słownika etymologicznego kaszubszczyzny". Autor poddał analizie pochodne czasowniki ekspresywne niemotywowane na gruncie kaszubskim i czasowniki ekspresywne, których motywacja jest niejasna i można ją wykryć dzięki zestawieniu z faktami pozakaszubskimi. Materiał językowy został podzielony na cztery grupy: 1) czasowniki z formantem -oli- (-uli-), m.in. gargulec, garguleją 'mizernieć, słabnąć, marnieć, cherlać', któremu odpowiada pol. dial. chełmińskie garguleć 'niszczyć, upadać na siłach'; 2) czasowniki z formantem -ota-, m.in. f'afrotac 'bajdurzyć, gadać, pleść', pol. dial. kociewskie fafrotac 'bajdurzyć, gadać, pleść'; 3) z formantem -ońi- (-eńi-) m.in. glėgońic 'gadać, pleść, paplać'; 4) z formantem -ši-, m.in. g'ągnošec 'niewyraźnie mówić, bełkotać' od ps. *gǫgъnati 'mówić niewyraźnie, przez nos, mamrotać', poświadczone np. w czes. huhňati 'mówić przez nos', sła. huhňat 'mówić niewyraźnie, przez nos'. Dzięki analizie etymologicznej kaszubskich czasowników ekspresywnych wskazane zostały nieuchwycone wcześniej kaszubskie kontynuanty prasłowiańskich leksemów: *gǫgъnati, *gŗbiti, *gŗgati, *chǫchъnati oraz czasowniki podstawowe, które istniały w polszczyźnie, a nie były poświadczone bezpośrednio w kaszubszczyźnie, np. *faflac, *fafrac, *fėfrac. W materiale wykryto także zapożyczenia z języka niemieckiego, mające dzisiaj rozszerzenia z rodzimymi formantami. (PK)
|
