Dokončena v roce 1964 monografie přináší popis nejstaršího zjistitelného stavu tradičního místního dialektu na počátku druhé poloviny 20. století a hlavních rysů tehdejší místní jazykové situace. Pozornost je věnovaná mluvě staré a nejstarší generace, běžné mluvě generace střední a mladé, včetně dětské řečí a mětské mluvě v bývalém vysokomýtském okrese. Autor získal materiál excerpcí dokladů z výsledků korespondenčních anket a přímým výzkumem, který provedl u 99 lidí z 56 obcí a při kterém vodítkem bylo několik dotázníků, pořídil zároveň magnetofonové nahrávky ukázek ze souvislých vypravování jedenáctí osob. Lokální jazykové prostředky se ve všech částech práce sestavuje se spisovným jazykem a v některých pádech doplňuje zřetelem historickým. Práce obsahuje kulturnězeměpisný přehled, popis nářeční situace a dosavadní odborné literatury, metodický úvod (dokumentace), podrobné údaje o hláskosloví, kvantitě a tvarosloví, poznámky ke skladbě, k tvoření slov a slovníku, diferenční slovníček a ukázky z nářečí. (Bi)
Abstrakt 2:
Ukończona w 1964 r. monografia stanowi opis najstarszego potwierdzonego stanu gwary na początku drugiej połowy XX w. wraz z informacjami o ówczesnej lokalnej sytuacji językowej. Przedmiotem zainteresowania jest język mówiony starszego i najstarszego pokolenia, język potoczny pokolenia średniego i młodego, w tym mowa dzieci, oraz język używany w mieście w dawnym powiecie Vysoké Mýto. Materiał pochodzi z analizy wyników ankiet korespondencyjnych oraz bezpośredniego badania, jakie autor przeprowadził wśród 99 osób w 56 punktach, z wykorzystaniem kilku kwestionariuszy, ponadto posłużył się nagraniami spontanicznych wypowiedzi jedenastu informatorów. Regionalne środki językowe we wszystkich częściach pracy są porównywane z językiem literackim, a w niektórych przypadkach uzupełniane opisem historycznym. Praca zawiera rys kulturalno-geograficzny, opis sytuacji gwarowej oraz dotychczasowej literatury przedmiotu, wstęp metodologiczny (dokumentacja), szczegółowe dane o fonetyce, iloczasie i morfologii, ogólne uwagi z zakresu składni, słowotwórstwa i leksyki, słowniczek dyferencyjny i przykładowe teksty dialektalne. (Bi)
