Заметка о перформативах со значением начала действия в чешских заговорах
Autor/redaktor:
Екатерина В. Вельмезова
Opublikowany w:
Etnolingwistyka : problemy języka i kultury
[Wyświetl]
Numer czasopisma:
2001 [T.] 13
Strony:
149-154
Inne:
Streszcz.: eng
Języki:
rus
Abstrakt 2:
Czasowniki performatywne ze znaczeniem początku czynności, występujące w czeskich zamówieniach chorób, np. počinati, začinati 'zaczynać', počiti, započiti 'zacząć', łączą się z czasownikami performatywnymi, oznaczającymi magiczny proces mówienia, zamawiania, leczenia: žehnati 'zamawiać', vzývati 'wzywać', zaháneti 'przegnać'. Czasowniki pierwszego typu, tj. oznaczające początek czynności, uczestniczą w tworzeniu paralelizmu, angażującego z jednej strony subiekt zamówienia (zamawiającego), z drugiej – czynności Jezusa Chrystusa, jedynie bowiem spośród wszystkich działających rozpoczynają magiczne działania. Czynności magiczne zamawiającego uzyskują na skali czasu charakter otwarty: przy każdej realizacji zamówienie otrzymuje magiczną siłę dzięki możliwości powrotu do "mitycznego praczasu", a ludzkie czynności upodabniane są do aktów kosmogonicznych. Paralelizm czynności, konkretnych wykonawców i sił zewnętrznych wznosi się na poziom ważnych archetypów ludzkiej działalności i otrzymuje możliwość nieskończonego powtarzania. Zamówienie funkcjonuje w czasie cyklicznym, mitycznym, łączącym w sobie pojęcia początku i końca w odróżnieniu od profanum – liniowego czasu historycznego. Performatywne czasowniki wyrażające początek czynności okazują się w czeskiej tradycji punktami styku tego, co świeckie i ludzkie (zamawiający) z sakralnym i magicznym (życie i działania Chrystusa). (SW)
