Etnolingwistyka : problemy języka i kultury
[Wyświetl]
Numer czasopisma:
2001 [T.] 13
Strony:
117-125
Inne:
Streszcz.: eng
Języki:
pol
Abstrakt:
Konstrukcje przeczące, używane w tekstach o podwyższonej "mocy illokucyjnej" (zażegnywaniach, namawianiach, zaklęciach, przekleństwach, formułach apotropeicznych, rytualnych dialogach itp.) stają się środkiem "oddziaływania na stan rzeczy". Poza podstawową funkcją gramatyczną i znaczeniem "nieprawda, że", negacje w tego typu tekstach zyskują konotacje kulturowe o charakterze mitologicznym. Są to: (a) magiczne unicestwianie złych mocy: choroby, uroków, czarów; (b) oznaczanie "tamtego świata" (jego cechami są: nie-byt, nie-zjawianie się, nie-dzianie się, nie-miejsca, nie-czas); (c) ujawnianie dystansu mówiącego do autora i prawdziwego wykonawcy aktu; (d) sygnowanie obecności czarnej magii. W tekstach sakralnych negacja jest chwytem magicznym i odmianą "magii językowej". W akcjonalnym kodzie kultury odpowiadają jej czynności rytualne, symbolizujące unicestwienie lub wygnanie siły nieczystej. Jeśli negacja staje się znakiem "tamtego świata", paralelną wobec niej czynnością jest odwracanie przedmiotów. (SW)
