Etnolingwistyka : problemy języka i kultury
[Show]
Journal issue:
1995 [T.] 7
Pages:
5-20
Languages:
pol
Abstract:
Wartościowanie, towarzyszące ludzkiemu oglądowi i przeżywaniu świata, znajduje wyraz nie tylko w ogromnej liczbie językowych wykładników ocen, lecz również głębiej, na poziomie utrwalonych w języku sądów. Analiza różnorodnych faktów językowych pozwala dotrzeć do swoistego dla danej społeczności widzenia świata, pozwala odtworzyć organizację owego świata, panujące w nim hierarchie i akceptowane wartości. Wychodząc z tego założenia, autorka przygląda się semantycznej motywacji przymiotników wartościujących i próbuje odpowiedzieć na pytanie, jakie względy zadecydowały, że pewne wyrazy zyskały taki, a nie inny charakter wartościujący. Swoją analizę opiera na następujących przykładach grup przymiotników: (1) jednostki z motywacją przestrzenną (opozycja góra/dół, przód/tył, prawo/lewo); (2) będące w opozycji swój/obcy (wewnątrz czegoś – na zewnątrz czegoś); (3) których wartościujący charakter jest pochodną chrześcijańskich wyobrażeń o świecie (sfera dobra i zła, Boga i diabła); (4) motywowane przez konotacje nazw zwierzęcych (np. pieski, psi; słoniowaty; orli; kobylasty). (SW)
