Rytuał a stereotyp : podobieństwa oraz różnice genetyczne i funkcjonalne
Author/editor:
Agata Małyska
Published in:
Etnolingwistyka : problemy języka i kultury
[Show]
Journal issue:
2002 [T.] 14
Pages:
197-216
Note:
Streszcz.: eng
Languages:
pol
Abstract:
W artykule dokonano porównania pojęć rytuału i stereotypu. Zestawiono właściwości konstytuujące obydwa pojęcia, dotyczące genezy, cech strukturalnych i funkcjonalnych (przypisywanych im na gruncie pozalingwistycznym i lingwistycznym). Przekształcenia, jakie dokonały się w obrębie rytuału i stereotypu, sprawiły, że obydwa stały się ważne dla nauk zajmujących się ludzkim poznaniem, językiem i komunikacją społeczną. W toku badań okazało się, że wprawdzie łączy je pewien zespół wspólnych właściwości (stabilizacja formy, konwencjonalizacja treści, powtarzalność, trwałość), niewłaściwe jest jednak ich utożsamianie. Rytuał definiowany jest jako działanie o właściwościach performatywnych, które cechuje instytucjonalizacja, związek z sytuacją pragmatyczną i obligatoryjność stosowania wymuszona presją społeczną. Natomiast stereotyp rozumiany jest jako kategoria mentalna. Ściśle związany jest z funkcją poznawczą i służy do kategoryzacji świata. Możliwe jest znalezienie dla nich wspólnej płaszczyzny badań, jednak należy pamiętać, że przypisywane im cechy są stopniowalne, wybór zaś określonej terminologii determinuje kierunek badań. (SW)
